Kulturowy Gościniec w 2008r.


27 listopada 2008r. 

Robert Kowalski - 

prezes Nowotarskiego Oddziału 
Polskiego Towarzystwa Historycznego 

Autor kilkunastu artykułów z zakresu historii Podhala, społecznik oraz badacz dziejów tego regionu, stanął na Kulturowym Gościńcu dokładnie (co do dnia) po 70 latach od wydarzeń jakie miały miejsce 27 listopada 1938 na terenie Jaworzyny Spiskiej, Orawy i Pienin.

W obszernym i szczegółowym wykładzie pt. Gdzie są granice ? Czyli o rewindykacjach granicznych na Spiszu, Orawie i w Pieninach jesienią 1938 roku, połączonym z niewielką ale bardzo interesującą wystawą (prezentującą archiwalne dokumenty, mapy, fotografie oraz modele pojazdów jakimi poruszało się polskie wojsko) przedstawił wydarzenia związane z tym epizodem z historii Polski.
Wykład składał się z dwóch części, w pierwszej Robert Kowalski skupił się na tym jak od strony formalno-prawnej wyglądała sprawa rewindykacji granic w 1938 roku, udowadniając, iż zmiany granic były wynikiem dwustronnego międzynarodowego porozumienie powstałego w wyniku polsko-słowackich negocjacji w Zakopanem.
W drugiej części wykładu prelegent skupił się na praktycznych działaniach komisji delimitacyjnej oraz wojska polskiego w terenie.

Wystawa archiwalnych fotografii i dokumentów dotyczących rewindykacji granic w 1938 roku.
fot. J. S. Ceklarz 

Odczyt, poparty prezentacją multimedialną, naszpikowany był unikatowymi, nigdzie nie publikowanymi fotografiami oraz dokumentami zebranymi przez prelegenta podczas jego badań do przygotowywanej rozprawy doktorskiej.

Wykład współfinansowany z funduszy Urzędu Miasta Rabka-Zdrój


07.08.2008r.

Katarzyna Warmińska - 

socjolog z Instytutu Studiów Regionalnych UJ,
autorka książki "Tatarzy polscy. "

Tożsamość religijna i etniczna wygłosiła wykład pt. Potomkowie Złotej Ordy czyli Tatarzy w Polsce. Wykład w głównej mierze dotyczył kultury, religii i tożsamości Tatarów zamieszkujących okolice Białegostoku. Wykład składał się z dwóch części, w pierwszej słuchacze poznali historię mniejszości tatarskiej zarówno w Wielkim Księstwie Litewskim jak i w granicach Rzeczpospolitej, a w drugiej części problemy Tatarów związane z tożsamością narodową i etniczną, pamięcią grupową oraz, odmienna od sąsiadów religią.
Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem, sala w budynku PTTK w Rabce pękał w szwach. Publiczność nie pozostawiła prezentacji bez pytań i burzliwej dyskusji, podczas której pojawiły się również pytania o pochodzenie nazwy Tatarowej Góry (na szlaku Rabka - Maciejowa).


18.09.2008r.

dr Ewa Michna -  z Instytut Studiów Polonijnych i Etnicznych UJ

W bardzo dynamicznym, ciekawym i procesjonalnie wygłoszonym wykładzie pt. Czy nowy naród w Europie? czyli ruch Rusiński na Słowacji, Ukrainie i w Polsce dr Michna przedstawiła historię oraz kontekst kulturowy dążeń Rusinów zakarpackich do utworzenia własnego niepodległego państwa. Jak napisano w Tygodniku Podhalańskim: Mało kto słyszał o dążeniach Rusinów do utworzenia własnego, niepodległego państwa. Lud zamieszkujący Ukrainę, Słowację, Rumunię, Węgry jest prężnie reprezentowany przez kilka światowych organizacji. Ma tymczasowy rząd, parlament, własny hymn, godło, flagę i własne partie polityczne. Rusinów możemy także spotkać w Polsce, wędrując po Bieszczadach czy Beskidzie Niskim, gdzie mieszkają Łemkowie oraz Bojkowie. do najsławniejszych Rusinów należy bez wątpienia Andy Warhol (1928-1987), jeden z najsłynniejszych i najbardziej kontrowersyjnych amerykańskich artystów plastyków pop-artu, który do dnia dzisiejszego otoczony jest aurą legendy. 

Wykład współfinansowany z funduszy Urzędu Miasta Rabka-Zdrój.


14.03.2008r.

dr Stanisława Trebunia-Staszel - etnolog z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, 
                                                                 utorka książki "Śladami podhalańskiej mody".

Na podstawie własnych badań prowadzonych na Podhalu przedstawiła słuchaczom genezę oraz ewolucję stroju regionalnego, uwzględniając również strój występujący w Rabce.

Spotkanie to wzbudziło wielkie zainteresowanie pań (90% stanowiły słuchaczki), gdyż poświecone było góralskiej modzie. Dr. Stanisława Trebunia-Staszel (prezentująca się w góralskiej kreacji od Siekierki) wspierając się prezentacją multimedialną opowiedziała jak, na przestrzeni wieków, kształtowała się moda pod Tatrami. Podczas wykładu można było zobaczyć ryciny przedstawiające najstarsze znane przykłady ubioru góralskiego. Współczesny podhalański stój w niczym nie przypomina ubioru z końca XVIII wieku czy początku XIX wieku. Na przestrzeni wieków znacznie się przeobraził a aktualnie  zmienia się niemal sezonowo! – mówiła Stanisława Trebunia-Staszel. Ciekawość słuchaczy wzbudziły również moda powracająca zwrotnie na Podhale ze Stanów Zjednoczonych oraz nowoczesne kreacje, projektowane przez znanych i cenionych krawców.

Zdradzając tajemnice góralskich fatałaszków poruszyła Stanisława Trebunia-Staszel także sprawę góralskiego stroju w Rabce. Najstarszy dokument mówi o tym, że rabczanie to jedna z dwóch podstawowych gałęzi Zagórzan obok mieszkańców Poręby – tak podaje Jan Bujak. – przekonywała prelegentka -  Bujak twierdził, że strój rabczański różnił się od podhalańskiego ale pod wpływem ekspansji kultury podhalańskiej rabczanie przejęli zdobienia oraz krój z Podtatrza Z kolei Sebastian Flizak twierdził, że Rabka jest poza obszarem występowania stroju Zagórzan i że jest po stronie podhalańskiej.


31.01.2008r.

Urszula Kośmider - 

przewodnik beskidzki oraz krakowski specjalizujący się w prowadzeniu grup po krakowskim Kazimierzu.


W wykładzie pt. Zwyczaje i obrzędy polskich Żydów przedstawiła (wspierając się prezentacją multimedialną) ciekawy i bogaty w tradycję rok obrzędowy Żydów zamieszkujących, przed II wojną światową krakowską dzielnicę Kazimierz. Swoim zakresem tematycznym wkład ten korespondował z dwu dniową wycieczką pt. Kadzidło, czosnek i cynamon, zorganizowaną przez Koło Terenowe na Pondzie i w Góry Świętokrzyskie, podczas której zwiedzaliśmy sztetla czyli żydowskie miasteczka oraz uczestniczyliśmy w Święcie Kultury Żydowskiej w Chmielniku goszczeni przez burmistrza Chmielnika – Jarosława Zatorskiego.